Wydatki poniesione za pracownika w pdof

Przedsiębiorca prowadzący kilka aptek zatrudnia pracowników na podstawie umowy o pracę. Zatrudnieni farmaceuci są zobowiązani opłacać składki na samorząd zawodowy (izbę aptekarską) oraz ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC). Przedsiębiorca zamierza te należności opłacać z własnych środków za pracowników, których staż w jego aptekach jest dłuższy niż 10 lat. Czy wartość poniesionych na ten cel wydatków będzie mógł rozliczać w firmowych kosztach podatkowych?

Opłacanie składek z tytułu przynależności do izby aptekarskiej oraz ubezpieczenia OC osób zatrudnionych przez firmę na umowę o pracę spoczywa na osobie wykonującej zawód farmaceuty. Żaden przepis nie zabrania wprawdzie pracodawcy zatrudniającemu pracowników wykonujących ten zawód regulowania za nich wskazanych świadczeń, jednak możliwość rozliczenia w firmowych kosztach podatkowych wydatków ponoszonych na ten cel jest uzależniona od rodzaju uregulowanej za pracownika należności.

Składki opłacone przez pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników generalnie są wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Wyjątek od tej reguły odnosi się do umów dotyczących ryzyka grupy 1, 3 i 5 działu I oraz grupy 1 i 2 działu II wymienionych w załączniku do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1130 ze zm.). Tak wynika z art. 23 ust. 1 pkt 57 ustawy o pdof i odpowiednio art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o pdop. Są to umowy w zakresie ubezpieczeń na życie i ubezpieczeń wypadkowych i chorobowych. Składki od takich umów można rozliczać w kosztach podatkowych, o ile osobą uprawnioną do otrzymania wynikającego z nich świadczenia nie jest pracodawca. Oprócz tego umowa ubezpieczenia w okresie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono, musi wykluczać wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy oraz możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy, a także wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.

Zatem rozliczanie w kosztach pracodawcy ubezpieczeń pracowniczych nie obejmuje opłaconych przez nich z racji wykonywanego zawodu składek na ubezpieczenia OC. Dlatego wartością takich składek pracodawca nie może obciążyć kosztów podatkowych.

Natomiast składki na samorząd zawodowy opłacane za pracowników nie zostały wyłączone przez ustawodawcę z kosztów podatkowych. Stąd, jeżeli firma będzie takie świadczenia pracownicze finansować z własnych środków, to będzie mogła obciążać nimi koszty podatkowe na zasadach ogólnych.

Trzeba przy tym pamiętać, że równowartość składek z tytułu przynależności do izby aptekarskiej oraz OC w analizowanej sytuacji będzie stanowić dla pracowników opodatkowany przychód ze stosunku pracy.