Proporcjonalne odliczanie VAT

Zdarza się, że podatnik dokonując zakupów związanych z mieszaną działalnością firmy nie ma możliwości wyodrębnienia kwot podatku naliczonego, związanego z określonymi czynnościami. W takiej sytuacji odlicza VAT od dokonanych zakupów proporcjonalnie, z zastosowaniem "wstępnego" wskaźnika proporcji.

Zasady proporcjonalnego odliczania VAT określone są w przepisach art. 90-91 oraz art. 86 ust. 2a-2h.

Podatnicy prowadzący działalność mieszaną, czyli zwolnioną z VAT i opodatkowaną w stosunku do towarów i usług, których zakupu nie można przyporządkować do danego rodzaju wykonywanych czynności, odliczają podatek VAT proporcjonalnie, na podstawie art. 90 ustawy o VAT.

W przypadku podatników, którzy dokonują zakupu towarów i usług związanych zarówno z wykonywaną działalnością gospodarczą, jak i z czynnościami pozostającymi poza regulacjami ustawy o VAT ustalają proporcję (prewspółczynnik), według której odliczają VAT naliczony na mocy art. 86 ust. 2a ustawy o VAT.

Proporcjonalne odliczanie podatku naliczonego od zakupów związanych z działalnością mieszaną odbywa się w dwóch etapach:

• w momencie nabycia towarów czy usług - podatnik odlicza VAT przy zastosowaniu proporcji obliczonej na podstawie obrotów osiągniętych w poprzednim roku podatkowym,
• po zakończeniu roku - na podstawie rzeczywistej proporcji sprzedaży uzyskanej w roku, w którym dokonywane były zakupy.

Uwaga

Podatnik prowadzący działalność mieszaną (opodatkowaną i zwolnioną/opodatkowaną i niepodlegającą opodatkowaniu) może stosować pełne odliczenie VAT, jeżeli jest w stanie jednoznacznie przypisać dany wydatek do czynności opodatkowanych VAT. W przeciwnym wypadku, w ciągu roku odlicza VAT od dokonanych zakupów, za pomocą wstępnego wskaźnika proporcji.

W sytuacji gdy podatnik:

a) rozpoczyna w danym roku podatkowym wykonywanie działalności gospodarczej,

b) w poprzednim roku:

• nie prowadził działalności mieszanej, albo
• uzyskał obrót z działalności, ale obrót ten był niższy niż 30.000 zł lub też

c) uznał, iż proporcja ustalona za poprzedni rok podatkowy w roku bieżącym, byłaby dla niego niereprezentatywna

- do rozliczania wstępnego może stosować proporcję wyliczoną szacunkowo.

W takiej sytuacji podatnik powinien zwrócić się z pisemnym wnioskiem do naczelnika właściwego urzędu skarbowego wskazując oszacowany przez siebie wskaźnik. Organ podatkowy rozpatrzy wniosek w tej sprawie i w formie protokołu zostanie uzgodniona szacunkowa proporcja, według której podatnik będzie odliczał podatek naliczony .

W projekcie z dnia 4 sierpnia 2022 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (nr druku UD 411), której przepisy - co do zasady - mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2023 r. (tzw. pakiet SLIM VAT 3) zakłada się zmianę brzmienia art. 86 ust. 2e oraz art. 90 ust. 8 ustawy o VAT, poprzez likwidację wymogu uzgadniania prognozy proporcji i sporządzania protokołu przez naczelnika urzędu skarbowego. Planuje się wprowadzenie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o przyjętej przez podatnika proporcji w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja zostanie zastosowana po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3.