Rolnicy ryczałtowi

Podmiot, który dokonuje dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczy usługi rolnicze może korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, posługując się statusem "rolnika ryczałtowego" - zgodnie z art. 2 pkt 19 tej ustawy.

Rolnik wybierając zwolnienie od podatku w części C.1 zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R zaznacza kwadrat 31 i wypełnia pole 39.

Rolnikami ryczałtowymi nie mogą być jednak podatnicy zobowiązani na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Procedura ta charakteryzuje się kilkoma cechami:

1) rolnik ryczałtowy korzystając ze zwolnienia od podatku VAT nabywa równocześnie prawo do zryczałtowanego zwrotu podatku naliczonego przy zakupach towarów i usług niezbędnych dla produkcji;

2) zwrot ten nie jest dokonywany przez urzędy skarbowe, lecz przez nabywców produktów rolnych będących czynnymi podatnikami VAT;

3) zwrot dokonywany jest w formie ryczałtu, proporcjonalnego do wielkości obrotu z tytułu sprzedaży produktów rolnych - stawka zryczałtowanego zwrotu w 2022 r. wynosi 7% kwoty należnej z tytułu dostawy produktów rolnych, pomniejszonej o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku;

4) zryczałtowany zwrot wykazywany jest w fakturach VAT RR wystawianych przez nabywców produktów rolnych - oryginał faktury otrzymuje dostawca (rolnik ryczałtowy), zaś jego kopia zatrzymywana jest przez nabywcę;

5) zryczałtowany zwrot stanowi dla nabywcy (pod pewnymi warunkami) podatek naliczony podlegający odliczeniu od podatku należnego.

Działalność rolnicza może być również rozliczana z podatku VAT na zasadach ogólnych.

Istnieje również możliwość stosowania wariantów "mieszanych" przy wyborze formy opodatkowania. Jeżeli więc podatnik poza działalnością rolniczą prowadzi jeszcze inną działalność gospodarczą, może:

1) korzystać ze zwolnienia jako rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy towarów z własnej produkcji rolnej bez względu na wartość dostaw w zakresie produktów rolnych oraz korzystać ze zwolnienia od podatku z tytułu pozostałych dostaw i świadczenia usług, w przypadku gdy wartość tych pozostałych dostaw nie przekroczyła w poprzednim roku limitu określonego w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT,

2) korzystać ze zwolnienia jako rolnik ryczałtowy i równocześnie być opodatkowanym podatnikiem VAT z tytułu dostaw innych produktów niż własne produkty rolne oraz świadczenia usług innych niż usługi rolnicze; opodatkowanie to może być skutkiem wyboru podatnika - jeśli wartość sprzedaży z tego tytułu nie przekroczyła limitu określonego w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, lub też może być obligatoryjne, jeśli wartość sprzedaży przekroczyła ww. limit,

3) zrezygnować ze statusu rolnika ryczałtowego i zarejestrować się jako czynny podatnik VAT i wówczas cała prowadzona przez niego działalność zostanie objęta podatkiem VAT na ogólnych zasadach.