Dodatkowe opłaty naliczone przez firmę leasingową

Spółka z o.o. wykorzystuje pojazdy samochodowe na podstawie umowy leasingu operacyjnego. Zdarza się, że jest obciążana przez firmy leasingowe (właścicieli tych pojazdów) dodatkowymi opłatami za wskazanie użytkownika pojazdu na wniosek organów ścigania, w związku z nałożeniem mandatu za wykroczenie drogowe. Czy opłaty te są kosztem uzyskania przychodów?

Zgodnie ze stanowiskiem organu podatkowego opłaty, o których mowa w treści pytania nie są kosztami uzyskania przychodów.

W przypadku prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej kosztami uzyskania przychodów są wydatki związane z tą działalnością, których celem jest osiągnięcie przychodów ze źródła przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów. Tak wynika z art. 15 ust. 1 updop. Związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła powinien być oceniany indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Niestety nie wszystkie wydatki, pomimo istnienia takiego związku podlegają rozliczeniu w rachunku podatkowym (por. art. 16 ust. 1 updop).

Generalnie koszty dotyczące wykorzystywanych w firmie pojazdów samochodowych objętych na podstawie umowy leasingu operacyjnego wykazują związek z uzyskiwaniem przychodów. Ustawodawca w art. 16 ust. 1 pkt 49a updop z kosztów podatkowych wyłączył jedynie dotyczące samochodów osobowych opłaty wynikające m.in. z umowy leasingu (z wyjątkiem opłat z tytułu składek na ubezpieczenie samochodu osobowego), w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150.000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem tej umowy. Ograniczenie to dotyczy tej części opłat, która stanowi spłatę wartości samochodu osobowego (art. 16 ust. 5c updop).

Niemniej, koszty z tytułu opłat, o których mowa w pytaniu wymagają dodatkowego omówienia.

Właścicielami leasingowanych samochodów są firmy leasingowe. W przypadku wykroczeń drogowych popełnianych przez kierujących tymi pojazdami do firmy leasingowej trafiają wezwania z policji w sprawie udzielenia informacji o użytkowniku pojazdu. Firma leasingowa ponosi pewne opłaty za udzielenie takich informacji, którymi ostatecznie obciąża leasingobiorców. Na gruncie podatkowym tego rodzaju wydatki nie zostały ujęte w katalogu wydatków nieuznawanych za koszt uzyskania przychodów zawartym w treści art. 16 updop. Nie jest to jednak argument wystarczający, przemawiający za uznaniem ich za koszty podatkowe. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 1 lutego 2017 r., nr 0461-ITPB1.4511.993.2016.1.HD, przystępując do oceny możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ponoszonych przez leasingobiorcę wydatków na opłaty w związku z udzieleniem informacji o użytkowniku pojazdu, zgodził się z wnioskodawcą, że nie zostały one ujęte w "negatywnym" katalogu wydatków zawartym w treści art. 23 updof (sprawa dotyczyła podatnika PIT). Jednak w ocenie organu podatkowego nie jest to przesłanka przesądzająca. W uzasadnieniu wydanej interpretacji czytamy: "Nie każdy (...) wydatek poniesiony w prowadzeniu działalności gospodarczej można zakwalifikować jako koszt podatkowy. Zaliczeniu do tej kategorii podlega jedynie wówczas, gdy podatnik jest w stanie wykazać, że jego poniesienie miało lub mogło mieć wpływ na powstanie (zwiększenie) przychodu z określonego źródła przychodów lub też wpływ na zabezpieczenie albo zachowanie tego źródła. (...)

Takiego związku nie można przypisać opłacie wskazanej w pytaniu. Każdy kierowca powinien przestrzegać przepisów o ruchu drogowym niezależnie od tego, czy pojazdem kieruje prywatnie, czy też wykonując służbowe obowiązki, np. podczas odbywania podróży służbowej. Z tego powodu nie można przyjąć, że w jakichkolwiek okolicznościach naruszenie przepisów drogowych przez przedsiębiorcę (lub jego pracownika) będzie usprawiedliwione. W efekcie, wydatków na omawiane opłaty - z podatkowego punktu widzenia - nie można uznać za celowe i związane z uzasadnionymi potrzebami przedsiębiorcy. Tym samym nie stanowią one kosztów podatkowych.

Wobec powyższego - zdaniem organu - w przedstawionej przez Wnioskodawcę sytuacji brak jest związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionymi przez Wnioskodawcę wydatkami na opłaty za udzielenie informacji o użytkowniku pojazdu, uiszczane na rzecz firmy leasingowej, a uzyskiwaniem przychodów z działalności gospodarczej. Przedmiotowe wydatki nie spełniają zatem przesłanek, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym nie mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów".

Wprawdzie powołana interpretacja wydana została w oparciu o przepisy ustawy o PIT, jednak z uwagi na brak odmiennych uregulowań dotyczących poruszonej kwestii w przepisach ustawy o CIT, wyjaśnienia w niej zawarte są aktualne także na gruncie CIT.