O czym musi wiedzieć klient przed zawarciem umowy przez internet i poza lokalem firmy?

W przypadku przedsiębiorców, którzy zawierają tzw. umowy na odległość np. za pośrednictwem internetu albo poza lokalem przedsiębiorstwa, obowiązki informacyjne, jakie muszą przekazać, dzielą się na obowiązki przedkontraktowe i na obowiązki związane z potwierdzeniem zawarcia umowy. To bardzo ważne rozróżnienie, gdyż wymagana forma przekazania tych informacji w obu przypadkach jest inna.

Kiedy i jak przekazać informacje?

Umowami zawieranymi poza lokalem przedsiębiorstwa i na odległość mogą być umowy sprzedaży, o dostarczenie mediów (energii, gazu, wody itp.), o wykonanie usługi, o dzieło, dzierżawy czy też o dostarczenie treści cyfrowych. Nie są to natomiast umowy dotyczące usług finansowych, gdyż ustawa o prawach konsumenta ma dla nich odrębne regulacje.

Zarówno w umowach zawieranych na odległość, jak i poza lokalem przedsiębiorstwa, przedsiębiorca musi przekazać konsumentowi informacje określone w art. 12 ust. 1 ustawy o prawach konsumenta. Informacje te musi przekazać najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca powinien wykonać omawiany obowiązek wtedy, gdy z okoliczności wynika, że może dojść do złożenia przez konsumenta wiążącego oświadczenia woli w procesie zawierania na odległość umowy z przedsiębiorcą. Przykładowo, jeżeli przedsiębiorca wysyła do konsumentów katalogi wysyłkowe z gotowymi formularzami zamówienia, to w tych katalogach powinien zamieścić wymagane informacje, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o prawach konsumenta.

W przypadku przedsiębiorców prowadzących sprzedaż internetową w ramach serwisów transakcyjnych, gdzie złożenie przez konsumenta oświadczenia woli następuje w wyniku naciśnięcia przycisku: "zamawiam", przedsiębiorca powinien skonstruować system tak, aby konsumenci otrzymywali całość wymaganych informacji zanim dojdą do przycisku "zamawiam".

Ciężar dowodu, że przedsiębiorca prawidłowo przekazał konsumentowi wszystkie wymagane informacje spoczywa na przedsiębiorcy.

Papier, strona czy trwały nośnik?

Informacje muszą być przekazywane w sposób jasny i zrozumiały. Można je dostarczać jednorazowo albo w kilku etapach. W przypadku umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa przedsiębiorca ma obowiązek przekazać konsumentowi wymagane informacje na papierze lub - jeżeli konsument wyraził na to zgodę - na innym trwałym nośniku (art. 14 ust. 1 ustawy). Chodzi o to, aby konsument mógł odpowiednio zachować otrzymane informacje, np. na wypadek późniejszego sporu z przedsiębiorcą. Gdy strony zawierają umowę na odległość, przedsiębiorca powinien udzielić tych informacji w sposób odpowiadający rodzajowi użytego środka porozumiewania się na odległość. Co istotne, przepisy nie wymagają aby informacje przedkontraktowe w przypadku umów zawieranych na odległość były przekazywane na trwałym nośniku. Informacje te można przekazać konsumentowi w drodze wyświetlenia odpowiednich komunikatów na stronie internetowej przedsiębiorcy, gdy stronę tę wykorzystuje się do zawarcia umowy między stronami. Gdy strony zawierają umowę za pomocą strony internetowej przedsiębiorcy, udostępnienie informacji może nastąpić przez wyświetlenie na stronie - odpowiednio oznaczonego - linku w toku procedury składania zamówienia przez konsumenta. Jeżeli konsument uruchomi link i przejdzie do innej strony internetowej (lub podstrony), będzie mógł przeczytać informacje określone w art. 12 ustawy.

Konsekwencje nieprzekazania wymaganych informacji są różne. Jeżeli przedsiębiorca nie przekazał minimalnych, wymaganych elementów umowy np. strony nie uzgodniły świadczenia, które ma zostać spełnione przez przedsiębiorcę, wówczas w ogóle może nie dojść do zawarcia umowy. Jeżeli przedsiębiorca nie spełnił obowiązków informacyjnych dotyczących opłat dodatkowych lub innych kosztów, wówczas konsument nie ponosi tych opłat i kosztów. Ponadto w przypadku gdy przedsiębiorca nie wykonał lub nienależycie wykonał obowiązek informacyjny określony w art. 12 ust. 1 ustawy, przedsiębiorca może ponosić odpowiedzialność cywilną, administracyjną lub karną.