Przesłanki do wprowadzenia kas on-line

Od 1 maja 2019 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo o miarach (Dz. U. z 2019 r. poz. 675), zobowiązująca podatników do prowadzenia ewidencji sprzedaży dokonywanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, przy zastosowaniu nowego rodzaju kas typu on-line.

Jak wyjaśniało Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu do tej nowelizacji, podatek VAT jest najważniejszym źródłem dochodów budżetu państwa, dlatego też wielkość i stabilność wpływów z tytułu tego podatku jest niezwykle istotna z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa, a także polityki społecznej i gospodarczej państwa. Zdaniem MF jednym z instrumentów umożliwiających kontrolę prawidłowości rozliczeń w podatku VAT stanowi obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących przez podatników dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Dotychczasowe doświadczenia z istniejącym systemem kas rejestrujących (w kontekście doświadczeń innych krajów) wskazywało na konieczność jego modernizacji w celu wykorzystania nowych rozwiązań technologicznych, których skuteczne wprowadzenie wymaga zmiany istniejących ram prawnych.

Przepisy nowelizacji ustawy o VAT wprowadzają rozwiązania pozwalające na stosowanie do ewidencji sprzedaży i kwot podatku należnego ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych kas rejestrujących przesyłających dane do centralnego systemu teleinformatycznego, prowadzonego przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, zwanego dalej "Centralnym Repozytorium Kas".

Kasy on-line mają wbudowaną funkcjonalność, która umożliwia zautomatyzowany i bezpośredni przesył danych z kasy rejestrującej do Centralnego Repozytorium Kas. Przesyłane są informacje o każdej transakcji zaewidencjonowanej na kasie rejestrującej, ze szczegółami pozwalającymi na ustalenie wysokości podstawy opodatkowania i kwot podatku należnego, stawki podatku, rodzaju towaru/usługi, a także czasu i miejsca instalacji kasy. Co przy tym niezmiernie istotne, przesyłane informacje są w pełni zanonimizowane, jeżeli chodzi o dane nabywcy. Dane z kas rejestrujących stanowią w praktyce elektroniczny obraz paragonów, na których nie podaje się żadnych informacji dotyczących konsumenta, oprócz NIP nabywcy, w przypadku gdy nabywca poda ten numer w trakcie dokonywania transakcji.

Szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie zatem gromadził dane o sprzedaży dokonywanej przy użyciu kas on-line przez danego podatnika, natomiast nie będzie miał żadnych informacji na temat konsumentów, nabywających dane towary lub usługi.

Przesyłanie danych z kas on-line odbywa się w sposób ciągły i zautomatyzowany. To znaczy kasa on-line będzie fiskalizowana w momencie jej pierwszego połączenia z Centralnym Repozytorium Kas i następnie będzie wysyłała, z określoną częstotliwością, informacje o dokonanych transakcjach. Przesył danych odbywa się za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej.

Jak Ministerstwo Finansów wskazało w wyjaśnieniach zawartych na swojej stronie internetowej www.podatki.gov.pl, system rejestracji on-line sprzedaży jest kolejnym, uzupełniającym obok JPK, narzędziem pozwalającym na uszczelnienie systemu podatku VAT. Skoncentrowany jest w szczególności na ograniczeniu szarej strefy w sprzedaży detalicznej.

Jak zapewnia MF otrzymywanie i gromadzenie danych z kas on-line ma stanowić niezmiernie ważny mechanizm do przeciwdziałania zjawisku szarej strefy. Dane o sprzedaży wpływać mają praktycznie w czasie rzeczywistym, zawierają znacznik czasowy, co umożliwia dokonywanie szczegółowych analiz zmierzających do ustalenia prawdopodobieństwa, że dany podatnik nie ewidencjonuje swojej sprzedaży na kasie rejestrującej lub ewidencjonuje tylko część sprzedaży. MF zakłada, że nowe rozwiązania przyczynią się nie tylko do wzmocnienia kontroli prawidłowości rozliczania VAT, ale także uproszczenia samego procesu kontroli rozliczeń u przedsiębiorców, z uwagi na możliwość zdalnego monitorowania przez organy podatkowe ewidencjonowanej na kasach sprzedaży.

Zdaniem MF stosowane dotąd w Polsce rozwiązania i model działania w obszarze fiskalizacji obrotu przy wykorzystaniu kas fiskalnych i kontroli podatkowej nie przynosiły oczekiwanych efektów, w zakresie skutecznego i długofalowego zmniejszania skali nieujawnionych transakcji oraz trwałego ograniczania luki podatkowej. Potrzebny był zatem nowy impuls oraz zmiana jakościowa, która da szansę na zwiększenie efektywności działania aparatu skarbowego, zwiększenie ściągalności podatków oraz zwiększenie transparentności obrotu.

Funkcjonujący dotychczas system fiskalizacji nie był dostosowany do realizacji centralnego raportowania transakcji. System taki, zdaniem Ministerstwa Finansów powinien być wyposażony w narzędzia analityczne do badania prawidłowości prowadzonej przez podatników ewidencji sprzedaży.

Aby było to możliwe, potrzebny jest powszechny standard połączenia kas fiskalnych z Centralnym Repozytorium Kas, a także z terminalami płatniczymi.