Organizacja imprezy firmowej a VAT

Prawo do odliczenia VAT

Z uwagi na to, iż ustawodawca nie odniósł się w sposób szczególny do odliczania VAT od wydatków na imprezy okolicznościowe, ustalając prawo do odliczenia VAT od tych wydatków, należy wziąć pod uwagę zasady ogólne.

Przypomnijmy, że podatnicy mogą odliczać VAT od nabytych towarów i usług w takim zakresie, w jakim te towary/usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Jeśli celem organizacji imprezy (np. jubileuszowej) było zintegrowanie pracowników z firmą, budowanie zespołu, poprawa atmosfery pracy, zmotywowanie pracowników do jak najefektywniejszej pracy, to poniesione na ten cel wydatki wykazują związek z działalnością podatnika (podmiotu gospodarczego). Jeśli więc podatnik wykonuje czynności opodatkowane, to generalnie przysługuje mu prawo do odliczenia VAT z faktur, dokumentujących wydatki na organizację imprezy jubileuszowej.

Również organy podatkowe nie kwestionują związku przedmiotowych wydatków z działalnością podatnika. Jak przykładowo uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 23 lutego 2017 r., nr 0461-ITPP1.4512.18.2017.1.DM:

"(...) koszty (wydatki) związane z organizacją imprezy jubileuszowej mają pośredni związek z wykonywaną działalnością gospodarczą. Nabywane przez Wnioskodawcę towary i usługi nie służą dalszej odsprzedaży, ani nie będą wykorzystywane do wytworzenia wyrobów/usług będących przedmiotem obrotu (co świadczyłoby o bezpośrednim związku z prowadzoną działalnością), ale pośrednio poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości - budowanie pozytywnego wizerunku oraz renomy, poprawę relacji z kontrahentami, poprawę atmosfery pracy, wzrost motywacji do wykonywania obowiązków pracowniczych - są związane ze sprzedażą opodatkowaną (podkreśl. red.).

Przy czym, z uwagi na charakter imprezy, to Wnioskodawca osiąga z nich większą korzyść - osobista korzyść dla pracowników ma charakter jedynie uboczny względem potrzeb przedsiębiorstwa. (...)"

Na podstawie art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, prawo do odliczenia VAT nie przysługuje w odniesieniu do nabytych usług noclegowych i gastronomicznych (z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób).

Jeżeli zatem w związku z organizacją firmowej imprezy okolicznościowej podatnik nabywa usługę hotelową czy gastronomiczną, to nie może odliczyć VAT z faktur dokumentujących to nabycie. Nie ma przy tym znaczenia, czy nabycie to wykazuje związek z czynnościami opodatkowanymi, czy też nie.

Jeśli natomiast w związku z organizacją imprezy firmowej podatnik nabył usługę kateringową, to może odliczyć VAT od tej usługi na zasadach ogólnych.

Usługa noclegowa/gastronomiczna jako element usługi kompleksowej

Niekiedy usługa noclegowa czy gastronomiczna stanowi element usługi kompleksowej, tj. usługi polegającej na całościowym zorganizowaniu imprezy firmowej. Przyjmuje się wówczas, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT od zakupu takiej usługi (na zasadach ogólnych), a więc także od usługi gastronomicznej/noclegowej, składającej się na usługę kompleksową.

Tak też uważają organy podatkowe, czego przykładem jest interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 19 września 2017 r., nr 0112-KDIL1-1.4012.294.2017.1.AK. W sprawie będącej przedmiotem tej interpretacji spółka nabyła usługę organizacji wyjazdu szkoleniowo-integracyjnego dla pracowników i kontrahentów (na usługę tę składały się m.in. koszty wynajmu pokoi hotelowych, lunch, kolacja). Faktura otrzymana od organizatora wyjazdu została wystawiona na całość usługi (nie zawierała wyszczególnienia usług składających się na tę usługę). Spółka nie była w stanie wyszczególnić faktycznych kwot za pojedyncze czynności składające się na ww. wyjazd. Odnosząc się do tej sytuacji organ podatkowy stwierdził (powołując się na orzecznictwo Trybunału UE), że przy świadczeniu usług obejmujących kilka części składowych należy stosować te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Według organu podatkowego:

"(...) podatek naliczony z tytułu nabycia usług noclegowych i gastronomicznych - co do zasady - nie podlega odliczeniu. Powyższe ograniczenie nie ma jednak zastosowania w sytuacji, gdy przedmiotem zakupu jest kompleksowa usługa organizacji wyjazdów szkoleniowo-integracyjnych dla znaczących kontrahentów, czyli co do istoty jedna usługa, na którą składają się poszczególne elementy, w tym usługi gastronomiczne.

(...) Ponadto, Wnioskodawca nie jest zobowiązany do ustalania cen za poszczególne usługi składające się na zorganizowanie wyjazdu i weryfikowanie możliwości odliczenia podatku VAT z uwzględnieniem przepisów ustawy ograniczających możliwość odliczenia podatku VAT, np. od usług hotelowych, usług gastronomicznych, ponieważ faktury dokumentują nabycie jednej kompleksowej usługi. (...)"

Podobnie wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 8 listopada 2018 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.514.2018.1.JF.

VAT należny

Ustalając, czy w związku z organizacją imprezy okolicznościowej z udziałem pracowników, po stronie podatnika powstaje obowiązek wykazania VAT należnego, należy przywołać treść art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.

Na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług, skutkujące obowiązkiem wykazania VAT należnego, uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług m.in. na cele osobiste pracowników, w tym byłych pracowników, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Naszym zdaniem, obowiązek wykazania VAT należnego nie wystąpi w sytuacji, gdy udział pracowników w imprezie (np. jubileuszowej) ma na celu poprawę atmosfery w pracy, motywację pracowników do jak najwydajniejszej pracy, integrację pracowników między sobą i z pracodawcą. Może się to w ostatecznym rozrachunku przełożyć na zwiększenie przychodów ze sprzedaży. W praktyce większą korzyść z tytułu udziału w takiej imprezie uzyskuje podatnik (pracodawca) niż pracownik. W takim przypadku zasadne jest uznać, że organizacja ww. imprezy wykazuje związek z działalnością gospodarczą podatnika.

Naszym zdaniem, gdy na imprezie firmowej uczestniczą członkowie rodzin pracownika, to udział ten nie powinien się wiązać z koniecznością wykazania VAT należnego, na tych samych zasadach jak w przypadku pracownika.

Udział członków rodziny pracownika w imprezie firmowej jest bowiem niejako świadczeniem dla samego pracownika. Gdyby nie związek tych osób z pracownikiem, to nie wzięłyby one udziału w imprezie.

Inaczej jednak uważają organy podatkowe. Według nich, udział członków rodziny pracownika w imprezie firmowej wiąże się z koniecznością wykazania z tego tytułu VAT należnego. Tak wynika np. z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 26 października 2015 r., nr IPPP2/4512-741/15-2/MT. Organ podatkowy uznał, że:

"(...) nieodpłatne przekazanie (zużycie) towarów oraz nieodpłatne przekazanie usług (np. cateringowych) na potrzeby rodzin Pracowników i osób towarzyszących Pracowników nie będą czynnościami pośrednio związanymi z prowadzoną działalnością gospodarczą Wnioskodawcy, ponieważ osoby te nie są związane w żaden sposób z prowadzoną działalnością gospodarczą. (...) W związku z tym nieodpłatne przekazanie (zużycie) towarów i nieodpłatne świadczenie usług na rzecz rodzin i osób towarzyszących Pracowników należy uznać za czynności opodatkowane podatkiem VAT (...).

Podobne wnioski należy wysunąć odnośnie (...) zakupu kompleksowej usługi organizacji imprez integracyjnych dla rodzin i osób towarzyszących Pracowników. (...)"

Jednocześnie organ podatkowy uznał, że skoro udział członków rodziny pracownika w imprezie integracyjnej podlega opodatkowaniu VAT, to podatnikowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur dokumentujących wydatki na organizację takiej imprezy, w części przypadającej na członków rodziny pracownika (oczywiście z uwzględnieniem ustawowych wyłączeń).

Podobnie uznał również NSA w wyroku z 23 października 2015 r., sygn. akt I FSK 1104/14.