Darowizny niepieniężne dokonane pomiędzy spółkami w ramach podatkowej grupy kapitałowej

Z uzasadnienia

"Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 14 u.p.d.o.p. nie uważa się za koszt uzyskania przychodów darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju, z wyjątkiem dokonywanych między spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową, a także wpłat na rzecz Polskiej Organizacji Turystycznej, z tym że kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16 u.p.t.u., przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r., nr 234, poz. 1536), z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje. Stosownie natomiast do art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń stanowi, co do zasady przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Z przepisów tych wynika, że co do zasady darowizny dokonane pomiędzy spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu darczyńcy. Jednocześnie wartość dokonanej darowizny stanowi przychód podatkowy po stronie spółki obdarowanej. Natomiast przychód ten jak również koszty uzyskania przychodu powinny zostać uwzględnione przy obliczaniu dochodu lub też straty polskiej grupy kapitałowej, stosownie do art. 7a ust. 1 u.p.d.o.p. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, szczególnych rozwiązań (preferencji) przy rozliczaniu podatkowych grup kapitałowych nie można traktować rozszerzająco. Brak jest w przepisach u.p.d.o.p. podstaw do uznania, że wszystkie transakcje realizowane w ramach podatkowych grup kapitałowych winny być neutralne podatkowo. Podatkowa grupa kapitałowa daje wprawdzie jej uczestnikom możliwość swobodnego kształtowania cen, ale swoboda ta nie może dawać prawa do ujmowania w kosztach podatkowych przedmiotu darowizny w wartości wyższej niż wydatki jakie zostały poniesione na jej nabycie lub wytworzenie, czy też do wielokrotnego ujmowania w kosztach tego samego wydatku. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, zasada neutralności transakcji podatkowej grupy kapitałowej i potrącalności kosztów w podatku dochodowym od osób prawnych nie pozwala na tak swobodne kształtowanie podstawy opodatkowania, na jakie wskazuje argumentacja spółki. Idąc dalej, nie można również uznać, że koszty i przychody z tytułu danej transakcji powinny znajdować w rozliczeniach stron transakcji tzw. »lustrzane odbicie«. Przy transakcjach pomiędzy spółkami podatkowej grupy kapitałowej nie zawsze »lustrzanym« odbiciem przychodu jednej z nich jest identyczny co do wartości koszt drugiej z nich. Reguły takiej nie da się wyinterpretować z unormowań zawartych w ustawie o podatku dochodowym (...). Trafnie zauważył Sąd administracyjny pierwszej instancji, że ustawodawca, nie przewidział w rozliczeniach podmiotów tworzących podatkową grupę kapitałową symetrii w relacji kosztu podatkowego do przychodu podatkowego. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, jeżeli ustawodawca w art. 16 ust. 1 pkt 14 u.p.d.o.p. nie wskazał wprost, w jakiej wysokości (wartości) koszt powinien ustalić darczyńca, to odwołując się do wykładni systemowej wewnętrznej koszty, o jakich mowa w tym przepisie, należy wywieść z dyspozycji art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. Zgodnie z tym przepisem, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Zatem koszty spornej darowizny należy przyjmować w wysokości faktycznie poniesionej celem pozyskania (nabycia lub wytworzenia) przedmiotu darowizny. Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, na uwzględnienie nie zasługiwały zarzuty dotyczące naruszenia art. 16 ust. 1 pkt 14 oraz art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.

Stanowisko co do wskazanej powyżej wykładni przepisów prawa materialnego należy uznać za ugruntowane w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zostało ono już wyrażone w wyrokach z 27 października 2015 r., w sprawie II FSK 2112/13 i z 15 czerwca 2016 r. w sprawie II FSK 1608/14. Dodatkowo należy wskazać, że orzeczeniami tymi uchylono wyroki WSA w Gdańsku i Łodzi, na które powoływała się w skardze kasacyjnej skarżąca na poparcie swojego stanowiska".

(wyrok NSA z 19 lipca 2018 r., sygn. akt II FSK 1865/16)