Przywileje podatników stosujących split payment

W celu zachęcenia podatników do stosowania mechanizmu podzielonej płatności, ustawodawca określił szereg uprawnień dla podatników, którzy zdecydują się na ten sposób rozliczenia podatku VAT.

W stosunku do takich podmiotów nie mają zastosowania przepisy o solidarnej odpowiedzialności zawarte w art. 105a ust. 1 a także regulacje dotyczące stosowania dodatkowego zobowiązania podatkowego, czyli sankcji, określonych w art. 112b ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 112c ustawy o VAT, do wysokości kwoty podatku odpowiadającej kwocie podatku wynikającej z otrzymanej faktury zapłaconej z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Ponadto, w przypadku faktur opłaconych przy zastosowaniu tego mechanizmu w zasadzie nie będą stosowane podwyższone odsetki od zaległości podatkowych. Zgodnie bowiem z art. 108c ust. 2 ustawy o VAT, przepisu art. 56b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.) nie stosuje się do zaległości w podatku powstałej za okres, za który podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę podatku naliczonego, której co najmniej 95% wynikać będzie z faktur, które zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

4.1. Prawo do zastosowania skonta

Istotną zachętą dla podatników do korzystania z mechanizmu podzielonej płatności jest możliwość zmniejszenia kwoty zobowiązania podatkowego w VAT o kwotę obliczoną na podstawie zaproponowanego wzoru, uzależnioną od kwoty zobowiązania, stopy referencyjnej NBP obowiązującej na dwa dni robocze przez dniem zapłaty oraz terminu, w jakim zobowiązanie zostanie uregulowane. W art. 108d ust. 1 ustawy wskazano, iż w sytuacji gdy zapłata zobowiązania podatkowego z tytułu podatku nastąpi z rachunku VAT w terminie wcześniejszym niż termin określony dla zapłaty podatku, kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu podatku do zapłaty można obniżyć o kwotę wyliczoną według wzoru:

gdzie:

Kwotę, o którą obniżana będzie kwota zobowiązania podatkowego z tytułu podatku, należy zaokrąglić do pełnych złotych.

Podatnik, który zastosuje skonto wyliczone w ww. sposób, może o kwotę tę zmniejszyć swoje zobowiązanie podatkowe za dany okres rozliczeniowy. Warunkiem jest jednak zapłata zobowiązania z rachunku VAT.

W sytuacji, gdy podatnik nie będzie posiadał na rachunku VAT wystarczających środków do pokrycia całej kwoty zobowiązania podatkowego, ma możliwość zastosowania tzw. wariantu mieszanego, czyli w zakresie posiadanych na rachunku VAT środków, zapłata zobowiązania podatkowego będzie realizowana z tego rachunku, natomiast w pozostałej części - z rachunku rozliczeniowego podatnika. Należy jednak zaznaczyć, że przy tego rodzaju uregulowaniu zobowiązania, mimo użycia środków pochodzących z rachunku VAT, podatnik nie będzie miał możliwości zastosowania skonta, o którym mowa powyżej. Musi zatem uregulować w całości zobowiązanie podatkowe wynikające z deklaracji VAT.

4.2. Rozliczanie nadwyżki podatku VAT naliczonego nad należnym

W związku z możliwością stosowania mechanizmu split payment, zmienione zostały zasady rozliczania nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.

Zmiany związane są z przywilejami, jakie ustawodawca przyznał podatnikom, którzy będą korzystali dobrowolnie z mechanizmu podzielonej płatności.

Bez zmian pozostało prawo podatnika do rozliczenia kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym za dany okres rozliczeniowy w kolejnym okresie. Zatem nadal podatnik może nadwyżkę tę wykazać w deklaracji jako kwotę "do przeniesienia". Resort finansów planuje zmienić przepisy w tym zakresie dopiero w przyszłości, kiedy podatnicy nie będą już składali deklaracji VAT, ponieważ zostaną one zastąpione przez JPK_VAT. Niemniej jednak plany w tym zakresie nie zostały jeszcze skonkretyzowane.

Nadal podatnicy mogą wykazywać powstałą za dany okres rozliczeniowy nadwyżkę VAT naliczonego nad należnym jako kwotę do zwrotu na rachunek bankowy podatnika (na jego rachunek rozliczeniowy w banku lub SKOK-u). Zatem podstawowym terminem zwrotu jest termin 60-dniowy, natomiast przy spełnieniu ustawowych warunków i po złożeniu stosownego wniosku, podatnik otrzyma zwrot w terminie przyspieszonym do 25 dni, bądź wydłużonym do 180 dni - przy braku czynności opodatkowanych w danym okresie rozliczeniowym (lub 60-dniowym gdy złoży zabezpieczenie majątkowe).

Każdy podatnik natomiast - niezależnie od tego, czy stosować będzie w danym okresie rozliczeniowym mechanizm podzielonej płatności czy też nie - może otrzymać zwrot nadwyżki VAT naliczonego nad należnym wynikający z deklaracji VAT na swój rachunek VAT. Zwrot ten zostanie dokonany w terminie 25 dni od dnia złożenia deklaracji. Termin ten nie zależy od spełnienia warunków określonych w art. 87 ust. 6 ustawy o VAT i nie wymaga również złożenia odrębnego wniosku w tej sprawie. Podatnik musi jedynie zadeklarować chęć otrzymania zwrotu na rachunek VAT, zaznaczając odpowiednią pozycję deklaracji VAT.

Nawet zatem w sytuacji gdy podatnik nie wykona w danym okresie rozliczeniowym ani jednego przelewu przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności oraz gdy jego kontrahenci na jego rzecz również takich przelewów nie dokonają, będzie mógł wykazać nadwyżkę VAT naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek VAT.

Rozwiązanie to jest korzystne dla podatników nie tylko ze względu na znacząco krótszy termin zwrotu i brak warunków dodatkowych związanych z jego realizacją, ale też z uwagi na to, że termin 25-dniowy na dokonanie zwrotu na rachunek VAT nie może zostać przedłużony przez organ podatkowy. Pozwala to zatem na zachowanie płynności finansowej, ze względu na pewność otrzymania zwrotu w konkretnie znanym terminie. Pewności tej nie ma niestety przy tradycyjnych zwrotach, które mogą być przedłużane na często długi okres, ze względu na ich weryfikację przez organ podatkowy.

Termin zwrotu podatku na rachunek VAT nie będzie podlegać przedłużeniu, co jednak nie oznacza, że zasadności tego zwrotu nie będzie można w późniejszym czasie skontrolować. Wszczęcie takiej kontroli nie oznaczać jednak, że podatnik zwrotu nie otrzyma.

Zgodnie z art. 87 ust. 6b ustawy o VAT, zwrot różnicy podatku na rachunek VAT jest dokonywany przez urząd skarbowy przy użyciu komunikatu przelewu, w którym urząd skarbowy wskazać musi kwotę odpowiadającą zwracanej kwocie różnicy podatku, okres rozliczeniowy którego dotyczy wniosek o zwrot oraz numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.

W nowych wzorach deklaracji podatnik zatem wskazuje ogólną kwotę do zwrotu na rachunek wskazany przez niego (poz. 57 deklaracji), a o sposobie jej przekazania będzie decydował wypełniając pozycje:

• poz. 58 - kwota do zwrotu na rachunek VAT,
   
• poz. 59 - kwota do zwrotu w terminie 25 dni (art. 87 ust. 6),
   
• poz. 60 - kwota do zwrotu w terminie 60 dni,
   
• poz. 61 - kwota do zwrotu w terminie 180 dni.

Podatnik może również wykazać kwotę nadwyżki VAT naliczonego nad należnym jako kwotę do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy, wypełniając pozycję 62 deklaracji VAT-7.