Skutki kradzieży w kosztach podatkowych

1) W maju 2018 r. w prowadzonym przeze mnie punkcie małej gastronomii w wyniku włamania skradzione zostało m.in. jedno z dwóch urządzeń wielofunkcyjnych stanowiących w mojej firmie środek trwały, zakupione w lutym br. i zamortyzowane jednorazowo w ramach limitu 10.000 zł. Czy powstałą z tego tytułu stratę mogę uwzględnić w kosztach podatkowych? Zaznaczam, że w pomieszczeniach, w których dokonano kradzieży, zainstalowany był system alarmowy, który złodziejom udało się wyłączyć.

Utrata składnika firmowego majątku - czy to majątku obrotowego, czy też majątku trwałego - skutkuje u przedsiębiorcy powstaniem straty ekonomicznej. W określonych okolicznościach strata podlega rozliczeniu w kosztach uzyskania przychodów, o ile jest odpowiednio udokumentowana.

O możliwości rozliczenia w firmowych kosztach straty będącej wynikiem kradzieży przede wszystkim decyduje to, czy nie była ona wynikiem zaniedbań przedsiębiorcy. Jeżeli bowiem nie dołożył on należytej staranności w celu zabezpieczenia się przed nią, wówczas nie może nią obciążyć kosztów podatkowych. Gdy jednak powstanie straty nie było, tak jak w analizowanej sytuacji, zawinione przez podatnika, to jeżeli dotyczy ona środka trwałego, przedsiębiorca ma prawo obciążyć te koszty niezamortyzowaną częścią jego wartości początkowej (art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy o pdof i odpowiednio art. 16 ust. 1 pkt 5 ustawy o pdop).

Jak wynika z tych przepisów, rozliczenie niezawinionej przez podatnika straty poniesionej w wyniku kradzieży środka trwałego możliwe jest jedynie wówczas, gdy nie został on w pełni zamortyzowany. Gdy jednak - jak to ma miejsce w omawianej sytuacji - środek trwały został poddany jednorazowej amortyzacji, jego utrata w wyniku kradzieży pozostaje bez wpływu na koszty firmowe (przykład).

Dodatkowo należy wskazać, iż w praktyce przyjmuje się, że w przypadku kradzieży strata w środku trwałym rozliczana w kosztach powinna zostać potwierdzona protokołem policyjnym. Oprócz tego podatnik może sporządzić protokół zawierający wyszczególnienie poniesionych szkód, ich określenie ilościowe i wartościowe oraz wyjaśnienie przyczyny powstania straty.

2) Osoba fizyczna (prowadząca podatkową księgę przychodów i rozchodów) posiada trzy sklepy detaliczne z akcesoriami do dekoracji wnętrz. W celu atrakcyjnego wyeksponowania towar jest wystawiony na specjalnie w tym celu zaaranżowanych wyspach znajdujących się na całej powierzchni handlowej. Pomimo zabezpieczenia w postaci monitoringu, zamykanych na klucz gablot wystawienniczych i dozoru pracowników ochrony, zdarzają się utraty towaru w wyniku kradzieży, co często możliwe jest do wykrycia dopiero podczas remanentów. Czy takimi stratami może obciążać firmowe koszty podatkowe?

Straty w towarze należącym do przedsiębiorcy spowodowane kradzieżą stanowią koszty podatkowe.

W art. 23 ust. 1 ustawy o pdof zawierającym katalog kosztów i wydatków wyłączonych z kategorii kosztów podatkowych nie zostały wymienione straty w środkach obrotowych (czyli np. towarach). Nie oznacza to jednak, że każda taka strata może stanowić koszt uzyskania przychodu.

Jak już wskazano w odpowiedzi na pytanie 1, zaliczenie w poczet kosztów podatkowych straty spowodowanej kradzieżą możliwe jest jedynie wówczas, gdy powstała ona na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych i nie do uniknięcia przez podmiot gospodarczy racjonalnie i starannie prowadzący swoje interesy.

Podatnicy prowadzący księgi podatkowe, niezależnie od stosowanej metody rozliczania kosztów, wartością zakupionych towarów handlowych i materiałów podstawowych zobowiązani są obciążyć koszty podatkowe z chwilą ich otrzymania, nie później niż w momencie przekazania do magazynu, przerobu lub odsprzedaży. W efekcie w sytuacji powstania strat w tego rodzaju składnikach majątku w wyniku kradzieży, ich wartości nie zaliczają ponownie do kosztów podatkowych. Dokonują jednak przekwalifikowania tych kosztów i ich przeksięgowania z kolumny 10 - "Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu" do kolumny 13 - "Pozostałe wydatki".

3) Samochód używany przeze mnie w działalności na podstawie umowy leasingu operacyjnego został skradziony z parkingu przed firmą, gdyż w stacyjce zostawiłem kluczyki. Czy opłacane po kradzieży raty leasingowe mogą obciążać firmowe koszty?

NIE. Wskazane w pytaniu raty leasingowe nie podlegają rozliczeniu w firmowych kosztach podatkowych. Z definicji kosztu podatkowego należy bowiem wnioskować, że przedsiębiorca nie może zaliczyć do kosztów podatkowych wydatków, jakie ponosi na skutek braku staranności bądź nieracjonalnego działania.

Ujednolicone przepisy ustaw o podatku dochodowym dostępne są w serwisie www.przepisy.gofin.pl.

Trudno dopatrywać się dochowania należytej staranności w sytuacji, gdy Czytelnik pozostawił samochód z kluczykami w kabinie, umożliwiając jego uruchomienie i kradzież. Od dnia kradzieży opłacane przez niego raty leasingowe nie wykazują związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Tym samym, pomimo że obowiązek kontynuowania ich spłaty jest wynikiem zaciągniętego w przeszłości w prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej zobowiązania wobec leasingodawcy, nie podlegają one zaliczeniu w ciężar kosztów uzyskania przychodów z tego źródła.