Kiedy mamy do czynienia z działalnością gospodarczą?

W Prawie przedsiębiorców normatywna definicja działalności gospodarczej jest zbudowana w oparciu o cztery przesłanki konstytutywne dla tego rodzaju działalności, tj:

• zorganizowanie,
   
• zarobkowość,
   
• wykonywanie jej we własnym imieniu,
   
• ciągłość.

Zorganizowanie

Działalność jest zorganizowana, gdy jest ona wykonywana przy wykorzystaniu konkretnych składników materialnych (np. nieruchomości lub ruchomości) lub składników niematerialnych (w tym takich jak np. know-how, dobre imię czy też pewne prawa na dobrach niematerialnych, w tym patenty lub prawa autorskie), które są przez daną osobę łączone w sensie funkcjonalno-gospodarczym w jeden uporządkowany kompleks, zdatny do tego, aby przy jego wykorzystaniu można było uczestniczyć w obrocie gospodarczym i zaspokajać określone potrzeby osób trzecich (np. świadczyć usługi na ich rzecz). Natomiast rozstrzygającego znaczenia nie ma sama wartość lub ilość tych składników, względnie zewnętrzna postać, którą przybierają. Zewnętrznym przejawem zorganizowania danej działalności mogą być pewne działania formalizujące daną działalność i czyniące ją widoczną (rozpoznawalną) dla otoczenia (np. otwarcie lokalu usługowego lub zamieszczenie logo lub tablicy reklamowej przed pomieszczeniem, w którym jest wykonywana dana działalność).

Zorganizowanie wskazuje, że działalność gospodarcza związana jest z wyborem określonej formy organizacyjnoprawnej jej wykonywania. Ponadto o zorganizowaniu działalności można mówić, gdy prowadzenie jej wymaga pewnego wysiłku organizacyjnego. Przykładowo, zorganizowanie przejawia się w uzyskaniu wszelkich wymaganych zezwoleń czy koncesji, zapewnieniu lokalu dla jej prowadzenia, utworzeniu strony internetowej, zakupie niezbędnego sprzętu biurowego czy maszyn i urządzeń.

Zarobkowość

Zarobkowy charakter w rozumieniu art. 3 Prawa przedsiębiorców ma działalność, która jest prowadzona w celu (z subiektywnym zamiarem) osiągania zysków, nawet jeżeli de facto dana działalność nie zawsze będzie obiektywnie dochodowa. Przeciwieństwem działalności zarobkowej w tym rozumieniu jest działalność niezarobkowa, czyli taka, której rzeczywistym przeznaczeniem nie jest generowanie czystych zysków, nawet jeżeli w toku jej wykonywania pewne niezamierzone zyski w pewnym momencie de facto się pojawiają.

Ciągłość

Ciągłość w działalności gospodarczej ma dwa aspekty. Pierwszy to powtarzalność czynności, pozwalająca na odróżnienie działalności gospodarczej od jednostkowej umowy o dzieło lub zlecenia albo umowy o świadczenie usługi, które same w sobie nie składają się jeszcze na działalność gospodarczą. Drugi aspekt, wynikający zresztą z pierwszego, to zamiar niekrótkiego prowadzenia działalności gospodarczej. Taki wniosek płynie z orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 27 kwietnia 2017 r., sygn. akt III AUa 1213/16.

Zatem pojęcie ciągłości prowadzenia działalności świadczy o względnie stałym zamiarze jej wykonywania. Nie wyklucza to w żaden sposób możliwości prowadzenia jej w sposób sezonowy bądź aż do momentu osiągnięcia zamierzonego celu.

We własnym imieniu

O działalności we własnym imieniu jest mowa, gdy podmiot organizujący tę działalność czyni to na swoją rzecz i jednocześnie ponosi odpowiedzialność za zaciągnięte w związku z tym zobowiązania. Nie stanowi zatem działalności gospodarczej działalność pracowników, pełnomocników i prokurentów, członków organów osoby prawnej, osób prowadzących administrację masy majątkowej w imieniu jej właściciela.

Wyłączenia

Prawo przedsiębiorców nie ma zastosowania do określonych rodzajów działalności.

Przepisów ustawy nie stosuje się do:

• działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,
   
• wynajmowania przez rolników pokoi,
   
• sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów,
   
• wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego, o których mowa w art. 17 ust. 3 ustawy o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz. U. z 2016 r. poz. 859 ze zm.),
   
• działalności rolników w zakresie sprzedaży, o której mowa w art. 20 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 200 ze zm.).

Chodzi w tym przypadku o prowadzenie działalności w zakresie sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym na podstawie odrębnych przepisów, jeżeli m.in.:

• sprzedaż nie jest wykonywana na rzecz osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej lub na rzecz osób fizycznych na potrzeby prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej,
   
• przetwarzanie produktów roślinnych i zwierzęcych i ich sprzedaż nie odbywa się przy zatrudnieniu osób na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze, z wyłączeniem uboju zwierząt rzeźnych i obróbki poubojowej tych zwierząt, w tym również rozbioru, podziału i klasyfikacji mięsa, przemiału zbóż, wytłoczenia oleju lub soku oraz sprzedaży podczas wystaw, festynów, targów przez rolnika prowadzącego działalność w ramach rolniczego handlu detalicznego,
   
• sprzedaż następuje wyłącznie w miejscach:
   
• w których produkty te zostały wytworzone,
   
• przeznaczonych do prowadzenia handlu.

Zgodnie z ustawą przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.