Powypadkowa naprawa samochodu używanego do celów służbowych i prywatnych

Spółka z o.o. posiada samochody (w leasingu operacyjnym), które są używane do celów mieszanych (służbowych i prywatnych). Podczas używania samochodu przez pracownika do celów prywatnych doszło do kolizji. Czy w tych okolicznościach spółka może wydatki na naprawę samochodu ująć do kosztów uzyskania przychodów?

Jeżeli w rozpatrywanej sytuacji samochód był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym, a do uszkodzenia samochodu nie doszło w następstwie jego używania przez pracownika będącego w stanie nietrzeźwości, to wydatki na remont powypadkowy będą w spółce kosztami uzyskania przychodów.

Nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym. Tak stanowi art. 16 ust. 1 pkt 50 updop.

Z treści tego przepisu należy wnosić, że ustanowiony w nim zakaz uwzględniania strat dotyczących samochodów i kosztów ich napraw powypadkowych w kosztach podatkowych:

• dotyczy samochodów, bez względu na ich rodzaj (tj. osobowych oraz innych), prawną podstawę ich używania (np. umowa leasingu operacyjnego), czy sposób używania (np. do celów służbowych bądź mieszanych),
   
• przestaje obowiązywać, jeżeli samochód jest objęty ubezpieczeniem dobrowolnym.

Zatem, jeżeli w przypadku opisanym w pytaniu leasingowany przez spółkę samochód był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym, powołany wcześniej przepis nie będzie miał zastosowania. W rezultacie, spółka będzie mogła kwalifikować koszty naprawy uszkodzonego samochodu do kosztów uzyskania przychodów, w oparciu o ogólne przesłanki uregulowane w art. 15 ust. 1 updop. W rozumieniu tego przepisu za koszty uzyskania przychodów uważa się takie koszty, które zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

W analizowanym stanie faktycznym koszty remontu samochodu używanego przez spółkę na podstawie umowy leasingu operacyjnego wydają się spełniać przesłanki, by uznać je za koszty podatkowe.

W szczególności, w ocenie autora, nie stanowi przeszkody do ujęcia tych kosztów w rachunku podatkowym wspomniana w pytaniu okoliczność, że samochód jest używany w spółce do celów mieszanych, tj. na potrzeby spółki i prywatne potrzeby pracownika, ani to, że do uszkodzenia samochodu doszło w czasie, gdy samochód był używany do celów prywatnych.

Należy zauważyć, że w przepisach prawa podatkowego sytuacja, w której pracodawca oddaje pracownikowi firmowy samochód do użytku prywatnego, została usankcjonowana. Wiąże się to mianowicie z ustaleniem po stronie pracownika przychodu ze stosunku pracy z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia (art. 12 ust. 2a updof). Jednocześnie z punktu widzenia spółki (pracodawcy), udostępnienie samochodu pracownikowi do użytku prywatnego jest działaniem celowym i gospodarczo uzasadnionym, jako wyraz działań motywacyjnych.

W tym kontekście zasadne jest stwierdzenie, że wydatki na naprawę samochodu pozostają w związku z działaniem, które ma na celu osiąganie przez spółkę przychodów ze źródła przychodów lub co najmniej zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Można bowiem zakładać, że wyremontowany samochód nadal będzie służyć prowadzonej przez nią działalności, w tym działaniom motywacyjnym.

Trzeba jednak zastrzec, że ewentualną przyczyną wykluczającą możliwość uznania przez spółkę kosztów naprawy powypadkowej samochodu za koszty uzyskania przychodów, może być stan nietrzeźwości pracownika prowadzącego pojazd w chwili wypadku. To stanowisko ma potwierdzenie w wyroku NSA z 1 czerwca 2011 r., sygn. akt II FSK 75/10, w którym czytamy: "Prowadzenie samochodu w stanie nietrzeźwości nie można zasadnie uznać za działanie w celu osiągnięcia przychodu; jest to także postępowanie zakazane przez odpowiednie przepisy prawa o ruchu lądowym, prawa o wykroczeniach lub przez prawo karne. W tym stanie rzeczy koszty remontu powypadkowego i inne związane z tym wydatki stanowią naprawienie szkody spowodowanej zakazanym przez prawo działaniem, pozostają w bezpośrednim związku skutkowo-przyczynowym z działaniem, które nie miało na celu osiągnięcie przychodu. Oczywiście, wyremontowany samochód w przyszłości będzie mógł zapewne służyć działalności przychodowej, co jednak nie zmienia oceny, że remont jest w omawianym przypadku naprawieniem szkody, spowodowanej działaniem, które nie może zostać uznane za zrealizowane w celu osiągnięcia przychodu, tym bardziej, że jest zakazane przez prawo".