Kary za utrudnianie kontroli podatkowej

Kara porządkowa

Urząd skarbowy może w celu zapewnienia sprawnego przebiegu kontroli podatkowej stosować karę porządkową do 2.800 zł. Wolno ją nałożyć wyłącznie w przypadkach wskazanych w art. 262 Ordynacji podatkowej, np. za bezzasadną odmowę złożenia wyjaśnień, nieprzedłożenie tłumaczenia dokumentacji obcojęzycznej czy nieprzedstawienie w wyznaczonym terminie ksiąg podatkowych lub dowodów księgowych.

Karę porządkową otrzymuje podatnik. W przypadku gdy kontrolowana jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, wymierza się ją ustawowemu reprezentantowi, członkowi organu uprawnionemu do reprezentowania lub osobie upoważnionej do prowadzenia spraw danego podmiotu. Kara porządkowa może być nałożona również na właściciela biura rachunkowego, któremu podatnik zlecił prowadzenie lub przechowywanie ksiąg podatkowych i dowodów księgowych. Może on zostać ukarany za bezzasadną odmowę okazania lub nieprzedłożenie w wyznaczonym terminie ksiąg rachunkowych swojego klienta lub dokumentów będących podstawą dokonywania w nich zapisów (nie dotyczy to więc wszystkich rodzajów ksiąg).

Ukarany może złożyć zażalenie na postanowienie o nałożeniu kary porządkowej albo wniosek o jej uchylenie. Tryb zażaleniowy stosuje się w przypadku kwestionowania zasadności wymierzenia sankcji, np. gdy wezwany do stawienia się w urzędzie skarbowym nie został uprzedzony o prawnych skutkach nieprzybycia. Wniosek o uchylenie kary porządkowej może natomiast złożyć osoba, która miała uzasadnione powody, aby nie stawić się na wezwanie lub nie wykonać innej czynności. Zażalenie albo wniosek należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia doręczenia postanowienia o nałożeniu kary porządkowej. Zażalenie rozpatruje organ wyższego stopnia. Wniosek o uchylenie kary porządkowej rozstrzyga organ podatkowy, który ją nałożył.

Kara za utrudnianie

Utrudnianie kontrolującym wykonywania pracy może niekiedy skończyć się odpowiedzialnością karną skarbową.

Ten, kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia kontroli podatkowej udaremnia lub utrudnia wykonywanie czynności służbowych, naraża się na grzywnę. Za utrudnianie lub udaremnianie wykonania czynności służbowych uznaje się w szczególności nieokazanie na żądanie urzędników księgi lub innego dokumentu dotyczącego prowadzonej działalności gospodarczej. Tak samo traktowane jest ich niszczenie, uszkodzenie, czynienie bezużytecznym, ukrywanie czy usuwanie.

Takie zachowanie może być zakwalifikowane jako przestępstwo skarbowe albo wykroczenie skarbowe. Wynika to z art. 83 Kodeksu karnego skarbowego. Utrudnianie kontroli podatkowej potraktowane jako przestępstwo skarbowe karane jest grzywną od 10 do 720 stawek dziennych (obecnie od 700 zł do 20.160.000 zł). Za wykroczenie skarbowe grozi grzywna od 1/10 do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (aktualnie od 210 zł do 42.000 zł). W przypadku wykroczeń skarbowych o mniejszej szkodliwości społecznej grzywnę nakłada upoważniony pracownik w urzędzie skarbowym w formie mandatu karnego. Taki tryb stosuje się, gdy osoba sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości, a nie zachodzi potrzeba wymierzenia surowszej kary niż grzywna nieprzekraczająca podwójnej wysokości minimalnej pensji (aktualnie 4.200 zł). Ukarany musi ponadto zgodzić się na przyjęcie mandatu karnego.