Kwalifikacja usługi rzecznika patentowego

W myśl jednakowo brzmiących art. 29 ust. 1 pkt 5 updof i art. 21 ust. 1 pkt 2a updop, opodatkowaniu w Polsce zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 20% przychodu podlegają przychody osób zagranicznych uzyskane przez nie na terytorium Polski z tytułu świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze.

Należność płacona za usługi rzecznika patentowego może zostać przez organy podatkowe zakwalifikowana do usług wymienionych w powołanych przepisach. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 19 czerwca 2015 r., nr IPPB5/4510-260/15-3/PS stwierdził: "Zdaniem tut. Organu podatkowego usługi zagranicznej kancelarii patentowej należy uznać za najbardziej zbliżone do działalności polskiego rzecznika patentowego. Rzecznik patentowy jest odrębnym zawodem od zawodu radcy prawnego, adwokata, notariusza, czy komornika.

Ponieważ jednak działalność rzecznika patentowego w istotnym stopniu obejmuje reprezentowanie interesów strony przed ciałem orzekającym (Urzędem Patentowym, sądem orzekającym w sprawach własności przemysłowej), inaczej zawodowego świadczenia pomocy prawnej w postaci zastępowania stron, należy uznać, że charakter usług rzecznika patentowego ma zbliżony charakter do usług radcy prawnego, czy adwokata. Znajduje to odzwierciedlenie w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 maja 2002 r. sygn. akt K 30/01 (Dz. U. 2002 nr 78 poz. 714).

Dlatego też w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. z 2007 r. nr 251 poz. 1885, z późn. zm.) działalność rzeczników patentowych została zakwalifikowana jednoznacznie do podklasy 69.10.Z - »Działalność prawnicza«. (...)

W konsekwencji usługę zagranicznej kancelarii patentowej należy uznać co najmniej za świadczenie o podobnym charakterze do usług prawnych w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 2a u.p.d.o.p".

Przyjmijmy więc, że w opisanym przypadku usługi wykonane przez zagranicznego kontrahenta są usługami, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 5 updof i art. 21 ust. 1 pkt 2a updop. W takim przypadku na płatniku - co do zasady - ciążą obowiązki obliczenia i poboru zryczałtowanego 20% podatku dochodowego (art. 41 ust. 4 updof i art. 26 ust. 1 updop). Nie zawsze jednak taki obowiązek wystąpi. Powołane przepisy stosuje się bowiem z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Polska. Tak wynika z art. 29 ust. 2 updof i art. 21 ust. 2 updop. Oznacza to, że w przypadku wypłacania należności za wymienione świadczenia podmiotowi mającemu siedzibę lub miejsce zamieszkania w kraju, z którym Polska ma zawartą umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, trzeba uwzględnić zawarte w niej regulacje. W tym celu należy ustalić, do której kategorii przychodów wymienionych w umowie kwalifikują się wypłacane świadczenia. W opisanym przypadku świadczenia te wykonuje zagraniczny przedsiębiorca, wobec tego wypłacane przez spółkę należności będą kwalifikowane do kategorii "zyski przedsiębiorstwa".

W większości umów przyjęto zasadę, że jeżeli uzyskującym taki przychód jest przedsiębiorstwo zagraniczne, to co do zasady zyski tego przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane tylko w państwie jego siedziby. Państwo źródła ma prawo opodatkować zyski zagranicznego przedsiębiorstwa, tylko w przypadku gdy przedsiębiorstwo to prowadzi działalność gospodarczą na jego terytorium za pośrednictwem zakładu. Niepobranie podatku zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania, jest możliwe tylko pod warunkiem uzyskania od podatnika certyfikatu rezydencji (art. 29 ust. 2 updof i art. 26 ust. 1 updop). Spółka posiada certyfikat rezydencji podatkowej zagranicznego rzecznika patentowego, nie będzie więc zobowiązana do potrącania od tej kwoty podatku dochodowego.