Obowiązek składania deklaracji VAT i zapłaty podatku należnego

Podatnicy, o których mowa w art. 15 ustawy o VAT, obowiązani są składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe dla podatku VAT za okresy miesięczne (kwartalne), w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu (kwartale).

Jedynie w przypadku małych podatników, którzy wybrali kasową metodę rozliczeń VAT, kwartalny cykl rozliczeń jest obligatoryjny. Natomiast fakt, iż mały podatnik nie wybrał metody kasowej nie przesądza o tym, iż nie może on składać kwartalnych deklaracji VAT. Deklaracje VAT składa się wyłącznie za pomocą komunikacji elektronicznej.

Każdy czynny (niekorzystający ze zwolnienia) podatnik, niezależnie od tego czy w danym okresie rozliczeniowym wykonał jakąkolwiek czynność podlegającą opodatkowaniu, czy też nie, ma obowiązek złożenia deklaracji.

Składana przez podatnika deklaracja stanowi dla urzędu podstawową informację o działalności danego podatnika w danym okresie rozliczeniowym. Zgodnie z art. 99 ust. 12 ustawy o VAT, zobowiązanie podatkowe, kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 1, przyjmuje się w kwocie wynikającej z deklaracji podatkowej, chyba że organ podatkowy określi je w innej wysokości.

Zatem podatek VAT jest oparty na technice samoobliczania - podatnik sam oblicza kwotę zobowiązania podatkowego bądź kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym i wartości te wykazuje w deklaracji, która korzysta z domniemania prawdziwości, o ile nie zostanie zakwestionowana w toku postępowania kontrolnego.

Brak realizacji obowiązku złożenia deklaracji bądź też wątpliwości co do prawidłowości jej sporządzenia przez podatnika stanowią podstawę do wszczęcia przez organ podatkowy postępowania kontrolnego.

W sytuacji gdy przeprowadzone postępowanie nie wykaże nieprawidłowości w dokonanym przez podatnika rozliczeniu, nie wszczyna się postępowania podatkowego i nie wydaje decyzji. Jeśli natomiast pojawią się jakiekolwiek rozbieżności bądź też okaże się, że podatnik w złożonej deklaracji zaniżył zobowiązanie podatkowe, lub zawyżył kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, organ podatkowy przeprowadza postępowanie podatkowe, które kończy się wydaniem decyzji określającej tej kwoty w prawidłowej wysokości.

W przypadku gdy podatnik nie złożył deklaracji VAT oraz nie wpłacił kwoty zobowiązania podatkowego, na mocy art. 112b ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, narażony jest na ustalenie dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości odpowiadającej 30% kwoty zaniżenia zobowiązania. Sankcji tej można uniknąć jeśli podatnik przed dniem wszczęcia kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej, złoży deklarację podatkową z wykazanymi kwotami podatku oraz wpłaci na rachunek urzędu skarbowego kwotę wynikającą ze złożonej deklaracji.

Natomiast sankcja w niższej - 20% wysokości - grozi podatnikowi, który po zakończeniu kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo w trakcie kontroli celno-skarbowej złoży deklarację podatkową oraz wpłaci kwotę zobowiązania podatkowego.