ZASADY ZASTOSOWANIA SPLIT PAYMENT

Od 1 lipca 2018 r. podatnicy VAT, którzy otrzymują fakturę dokumentującą nabycie towaru czy usługi, mogą dokonać płatności należności z tej faktury w systemie tzw. podzielonej płatności (split payment). W myśl art. 108a ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.), zwanej "ustawą o VAT", zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że:

1) zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT, natomiast

2) zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury dokonywana jest na rachunek bankowy albo rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo będzie rozliczana w inny sposób.

Zapłaty z zastosowaniem tego mechanizmu należy dokonywać w złotych polskich przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub SKOK, przeznaczonego do dokonywania płatności w mechanizmie podzielonej płatności, w którym podatnik wskazuje:

1) kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności,

2) kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto,

3) numer faktury, której dotyczy płatność,

4) numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.

W praktyce zatem podatnik (nabywca) wypełnia jeden dokument, czyli komunikat przelewu, na którym wskazane zostają dwie kwoty: kwota wartości sprzedaży brutto oraz kwota podatku. Bank (SKOK) dokona natomiast czynności mających na celu przekazanie na właściwe konta:

• kwoty odpowiadającej kwocie podatku - na rachunek VAT, 
   
• pozostałej kwoty - na rachunek rozliczeniowy w banku albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.

Uwaga

Przepisy dotyczące stosowania mechanizmu podzielonej płatności nie przewidują możliwości zapłaty w innych formach niż przelew (np. zapłaty gotówkowej czy kartą płatniczą).

Rachunek VAT dla przedsiębiorcy

Rachunek VAT otwierany jest przez bank lub SKOK dla każdego przedsiębiorcy posiadającego rachunek rozliczeniowy czy imienny rachunek członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej. Dotyczy to nie tylko podatników VAT czynnych, ale również zwolnionych z tego podatku.

Otwarcie rachunku VAT nie wymaga zawarcia z bankiem lub SKOK-iem odrębnej umowy i jest wolne od dodatkowych prowizji i opłat dla banku. Ministerstwo Finansów potwierdziło, iż rachunki VAT nie są otwierane do rachunków oszczędnościowych posiadanych przez podatników.

Nie ma jednak przeszkód, aby podatnik będący osobą fizyczną prowadząc działalność gospodarczą używał do rozliczeń posiadany rachunek oszczędnościowy. Nie ma bowiem obowiązku zakładania konta firmowego w banku z powodu wykonywania takiej działalności.

Brak rachunku rozliczeniowego firmowego jednak skutkuje tym, że bank dla podatnika nieposiadającego takiego rachunku, nie otworzy rachunku VAT, w konsekwencji czego podatnik taki nie może płacić, ani przyjmować płatności w systemie podzielonej płatności.

Należy dodać, że podatnicy nie mają obowiązku informowania urzędu skarbowego o otwarciu rachunku VAT. Rachunki te otwierane są automatycznie przez banki (SKOK-i) i nie są one rachunkami działającymi samoistnie, tylko rachunkami otwartymi dla rachunku rozliczeniowego podatnika.

Numer rachunku VAT, jaki zostaje nadany przedsiębiorcy w związku z jego utworzeniem przez bank, jest numerem wyłącznie do wiadomości tego przedsiębiorcy. Nie podaje on tego numeru na wystawianych fakturach, ponieważ nie ma możliwości, aby kontrahent dokonał przelewu jakiejkolwiek kwoty bezpośrednio na rachunek VAT. Przelewy przy zastosowaniu mechanizmu split payment są dokonywane na rachunek rozliczeniowy przedsiębiorcy, a to bank, na podstawie komunikatu przelewu dokonuje odpowiedniego "zaliczenia" wskazanej w tym komunikacie kwoty na rachunek VAT podatnika.

W praktyce możliwe są sytuacje, w których podatnik postanawia zlikwidować posiadany w danym banku rachunek rozliczeniowy. Jak w takim przypadku odzyska pieniądze zgromadzone na rachunku VAT?

Sposób postępowania ze środkami zgromadzonymi na rachunku VAT zależy między innymi od tego, czy rachunek VAT otwarty został dla jednego czy dla większej liczby rachunków rozliczeniowych. Jeżeli jeden rachunek VAT jest prowadzony dla kilku rachunków rozliczeniowych, to likwidacja jednego z rachunków rozliczeniowych nie spowoduje zamknięcia rachunku VAT. Natomiast w przypadku gdy rachunek VAT jest prowadzony dla jednego tylko rachunku rozliczeniowego, który ma zostać zamknięty, wówczas rachunek VAT równocześnie zostanie zamknięty.

Jeśli w tym samym banku prowadzony jest dla podatnika inny rachunek VAT, to środki pochodzące z zamykanego rachunku VAT zostaną na niego przelane. Jeżeli podatnik nie wskaże innego rachunku VAT prowadzonego w tym samym banku, bank przed zamknięciem rachunku VAT uzna rachunek rozliczeniowy, dla którego otwarty był rachunek VAT tego posiadacza, kwotą środków zgromadzonych na rachunku VAT, na podstawie doręczonego postanowienia, o którym mowa w art. 108b ust. 1 ustawy o VAT. Podatnik musi jednak w tej sprawie złożyć wniosek do naczelnika urzędu skarbowego o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT na wskazany rachunek rozliczeniowy.